Zielony Ład na celowniku deregulacji

W dniu 26 lutego 2025 r. Komisja Europejska ogłosiła szczegóły nowego pakietu zmian legislacyjnych wprowadzanych w ramach (de)regulacji Omnibus, mającego na celu uproszczenie obowiązków administracyjnych dla przedsiębiorstw w Unii Europejskiej. Nowe przepisy mają znaczący wpływ na funkcjonowanie firm w UE, szczególnie w zakresie raportowania ESG (Environmental, Social, and Governance), polityki zrównoważonego finansowania oraz celów klimatycznych. Zmiany mają również na celu wzmocnienie konkurencyjności gospodarki unijnej poprzez mobilizację nowych inwestycji, zarówno publicznych, jak i prywatnych.

(De)regulacja Omnibus

Zmniejszenie zakresu firm zobowiązanych do raportowania w tym zakresie ma stanowić istotne ułatwienie, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw. Zmiany te obejmują także regulacje dotyczące Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), zrównoważonego finansowania oraz unijnych inwestycji. Eksperci zwracają jednak uwagę, że zapowiadane zmiany mogą osłabić same fundamenty Zielonego Ładu – flagowej inicjatywy strategicznej UE, mającej na celu transformację gospodarki UE w kierunku zrównoważonego rozwoju.

Kluczową zmianą w sektorze obowiązkowego raportowania ESG będzie podniesienie kryterium poziomu zatrudnienia w spółce do 1000 pracowników, w miejsce obecnych 500. Zgodnie z zapowiedziami Komisji, zwolnienie z obowiązku publikacji raportów ESG obejmie prawie 80% podmiotów aktualnie zobligowanych. Znacząco uproszczone mają zostać obowiązki wynikające z CSDDD. Co warto podkreślić, zmiany mają również na celu wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w UE. Dzięki zwolnieniu MŚP z obowiązku płacenia podatku CBAM, firmy te zyskają na konkurencyjności na unijnym rynku. W przypadku większych przedsiębiorstw obowiązki związane z tymi regulacjami pozostaną w mocy.

Zmniejszenie obciążeń administracyjnych może przyczynić się do poprawy konkurencyjności gospodarki unijnej, z drugiej strony niesie to ryzyko utrudnienia realizacji ambitnych celów związanych z ochroną środowiska i przeciwdziałaniem zmianom klimatu, które Unia Europejska stawia sobie na nadchodzące lata.

Zielony protekcjonizm?

W komunikatach dotyczących planowanych zmian utrzymane zostają jednak dotychczasowe cele UE oraz ogólne podejście strategiczne. Przewaga konkurencyjna i nowe inwestycje mają opierać się o nowoczesne i zrównoważone sektory przemysłu oraz kreowanie popytu na innowacyjne produkty. Już dziś w Unii rośnie trend zawężania kręgu potencjalnych kontrahentów wyłącznie do firm z państw członkowskich, szczególnie w reżimie zamówień publicznych.

Tego rodzaju protekcjonizm może przybrać na sile, zwłaszcza w kontekście zaostrzonej polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych i forsowania przez nie nowych taryf handlowych. W takiej sytuacji UE staje przed dylematem, czy chce nadal utrzymywać otwartość rynku, czy też skoncentrować się na ochronie swoich interesów wewnętrznych i budować autonomiczny model gospodarczy.

Omnibus w szerszej perspektywie

Zmiany w regulacjach są częścią szerszej strategii, mającej na celu wzmocnienie konkurencyjności Europy na tle rosnących napięć geopolitycznych, zwłaszcza w relacjach z USA. Inicjatywy takie jak raport Mario Draghiego, podkreślający konieczność zwiększenia przewagi konkurencyjnej UE, oraz ogłoszony niedawno program ReArm Europe, mający na celu zwiększenie potencjału militarnego Unii, mają przyczynić się do wzrostu inwestycji na terenie UE i stanowić krok w kierunku „autonomii strategicznej”.

Programy te, choć niezbędne w kontekście aktualnej sytuacji geopolitycznej, mogą jednak stanowić wyzwanie dla realizacji celów klimatycznych Unii, które są kluczowe w długoterminowej strategii rozwoju.

[WP]

 

Źródła:

1. https://finance.ec.europa.eu/publications/commission-simplifies-rules-sustainability-and-eu-investments-delivering-over-eu6-billion_en
2. https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/firmy-oszczedza-miliardy-rocznie-tak-ma-wygladac-unijny-pakiet-omnibus/yy0jyjh
3. https://greencentralbanking.com/2025/02/26/eu-sustainability-omnibus-proposal/